Początki browarnictwa na kieleckim Wielkopolu sięgają 1896 r., kiedy to w odległości około kilometra za granicami ówczesnego miasta przy dawnej drodze bodzentyńskiej (na nieruchomości nr 240) powstał browar Judki Cukiermana z lokomobilą jako źródłem mocy i dwunastoosobową załogą. Judka Cukierman był przedsiębiorcą żydowskiego pochodzenia, jak również członkiem komitetu budowy kieleckiej synagogi i mykwy. Judka Cukierman prowadził browar na Wielkopolu co najmniej do 1907 r., jednakże wkrótce porzucił zainteresowanie przemysłem spożywczym, angażując się w przemysł mineralny, stając się współwłaścicielem cegielni na Domaszowskim Przedmieściu.
Kontynuatorem browarnego dzieła Judki Cukiermana na Wielkopolu był Adolf Wilner, który po 1907 r. prowadził browar w tej samej lokalizacji. Adolf Wilner był bogatym i wpływowym przedwojennym żydowskim kupcem (handlował ropą naftową, naftą i benzyną) oraz przemysłowcem (władał m.in. młynem przemysłowym ,,Rekord’’ oraz fabryką sztyftów do obuwia przy ul. Młynarskiej 18), był też radnym Rady Miasta Kielc. W 1909 r. wartość produkcji niewielkiego browaru Wilnera przy ulicy Bodzentyńskiej – zatrudniającego wówczas 12 robotników – wyniosła 30000 rubli. Browar Wilnera utrzymywał produkcję piwa również w czasie pierwszej wojny światowej (w 1916 r. Adolf Wilner płacił podatek od wyrobu piwa w wysokości 3417 koron austriackich).
W tej samej lokalizacji co browar Wilnera przed pierwszą wojną światową powstał też browar parowy braci Sternfeld (ówczesny adres: Kielce, ul. Bodzentyńska 67). W 1913 r. wyprodukowano w nim 7000 pudów słodu oraz 42000 wiader piwa. Produkcja spadła w czasie pierwszej wojny światowej i w 1920 r. wyniosła 1750 pudów słodu i 30000 wiader piwa.
Według stanu na 1928 r. w Kielcach przy ul. Bodzentyńskiej 67 działały dwa browary Właścicielem jednego z browarów był Kaufman Majer, natomiast właścicielem drugiego – figurującego jako Browar ,,Korona’’ – był Abram Taub. Wkrótce oba browary zostały połączone przez Majera Kaufmana i według stanu na 1930 r. w Kielcach przy ul. Bodzentyńskiej 67 funkcjonował jeden zjednoczony podmiot gospodarczy pod nazwą ,,Korona’’ Browar Parowy, którego właścicielem był Majer Kaufman, natomiast dzierżawcą został Abram Taub. Warto nadmienić, iż Majer Kaufman przy ul. Bodzentyńskiej 67 prowadził również fabrykę wód gazowanych oraz młyn, a także dysponował biurem przewozowo-ekspedycyjnym. Browar ,,Korona’’ Majera Kaufmana funkcjonował jeszcze na początku lat 30-tych XX wieku, ale wkrótce zaprzestano w nim wytwarzania piwa w związku z gwałtownym załamaniem się rynku piwowarskiego w Polsce w czasie wielkiego kryzysu gospodarczego. Do czasów współczesnych zachowała się reprodukcja akwareli Borysa Kononowa z 1936 r. przedstawiająca widok na dawny browar ,,Korona’’ od strony ulicy Pomorskiej.
Opustoszałe i niszczejące budynki pobrowarne dotrwały do drugiej połowy lat 60-tych XX wieku. W miejscu dawnego browaru miał zostać wybudowany dwukondygnacyjny Spółdzielczy Dom Handlowy „TURYSTA” ale ten projekt z 1967 r. (autorstwa inż. Jerzego Żukowskiego) ostatecznie nie został zrealizowany. Pozostałości zabudowań dawnego browaru ,,Korona’’ zostały wyburzone w 1969 r., natomiast piwnice wówczas częściowo zniszczono, a resztę zasypano w trakcie budowy wieżowca przy ul. Armii Czerwonej 160 (obecnie ul. Sandomierska 160). Widoczną pamiątką po piwnicach browaru Kaufmana jest skarpa porośnięta zielenią, znajdująca się pomiędzy wspomnianym wieżowcem a spółdzielczym placem zabaw.
Opracował: Piotr Modzelewski, Towarzystwo Przyjaciół Kielc